“Олон улсын Ахмадын өдөр” тохиож буйтай холбогдуулан Чингэлтэй дүүргийн Ахмадын хорооны хамт олныг бид энэ удаагийн дугаартаа онцолж байна.  Ахмадуудын эрх ашгийг хамгаалах, тэдний нийгэмд оруулсан хувь нэмрийг нийтэд таниулах зорилгоор НҮБ-ын Ерөнхий ассамблейн 1990 оны арванхоёрдугаар сарын 14-ний өдрийн шийдвэрээр жил бүрийн аравдугаар сарын 1-ний өдрийг “Олон улсын Ахмадын өдөр” болгон дэлхий нийтээр тэмдэглэж байхаар тунхагласан байдаг. 

 Энэ шийдвэрийн дагуу манай улс 1992 оноос эхлэн “Ахмадын баярын өдөр”-ийг уламжлал болгон тэмдэглэсээр өдгөө  31 дэх жилтэйгээ золгож байна. Зах зээлийн шилжилтийн үед хувийн аж ахуйг бий болгож, эдийн засгийг сэргээн, сорилт бэрхшээл, хямралт үеийг даван туулж, үр хойчдоо шинжлэх ухаанжсан, орчин үеийн хөгжил дэвшилтэй эргэлт буцалтгүй хөл нийлүүлсэн улс орныг хүлээлгэн өгч, өнөөгийн бидний гарт боломж бүрийг атгуулсан ахмад үеийнхний түүхэн гавьяа хэмжээлшгүй. 

Тийм ч учраас  Монгол Улсын Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөр болон эрх баригч МАН-ын бодлого, мөрийн хөтөлбөрт ахмад настны нийгмийн хамгааллын асуудал онцгой байр суурь эзэлсээр ирсэн. Монгол Улсын урт хугацааны  “Алсын хараа-2050” хөгжлийн бодлогод дундаж орлоготой иргэдийг дэмжих тусгайлсан зорилт дэвшүүлж, амьдралын чанарт ач холбогдол өгч байгаа нь төр засгийн зүгээс орлогын тэгш бус байдлын эсрэг цогц байдлаар анхаарал хандуулж буйн илэрхийлэл болж буй. Өнөөдрийн байдлаар  Монгол Улсад ахмад настнаа дэмжсэн нийгмийн даатгалын тэтгэвэр тэтгэмж, халамжийн тэтгэвэр, тэтгэмж, төрөлжсөн асрамжийн үйлчилгээ, хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих үйлчилгээ, эрүүл мэндийн үйлчилгээ, нийгмийн хөгжлийн үйлчилгээ зэрэг нийт есөн төрлийн нийгмийн халамж, хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байгаа юм. 

Ахмадуудын амьдралд хангалттай хүрэлцэхүйц хэмжээгээр тэтгэвэр, тэтгэмжийг нэмэгдүүлэхийн тулд  хаврын чуулганаар Нийгмийн даатгалын багц хуульд цогц өөрчлөлт хийснээр хууль эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгож, тэтгэврийн даатгалын тогтолцоог бүрэн хуримтлалын тогтолцоонд шилжүүлэх  үе шатыг эхлүүлээд байгаа юм. Ийнхүү Монголын төрөөс “Монгол хүн – Монголын баялаг” гэсэн  үзэл санаанд үндсэн зорилгоо зангидан ажиллаж байна. 

Ахмад настныг өөрийнх нь хүсэлтээр ажиллуулж, тэдний туршлага, ур чадварыг залуу үед өвлүүлэх бодлого бодит байдалд хэрхэн хэрэгжиж буйн бодит жишээ нь Чингэлтэй дүүргийн Ахмадын хорооныхон.  Идэр залуу насныхаа эрч хүчийг эх орныхоо хөгжил дэвшлийн төлөө өргөж, өнөөдрийн орчин үеийн Монголыг бүтээхэд үнэтэй хувь нэмэр оруулсан ахмадууд тэтгэвэрт гарсан хойноо ч   гар хумхин суудаггүйг үлгэрлэн харуулдаг  олон ахмад Чингэлтэй дүүрэгт амьдран суудаг.

1992 онд анх байгуулагдсан Чингэлтэй дүүргийн Ахмадын хороо  эгнээндээ 17400 гаруй ахмадыг нэгтгэсэн  том бүтэцтэй. Дүүргийн 24 хороонд, Ахмадын 24 зөвлөл ажилладаг.  100 ба түүнээс дээш насны гурван ахмад энэ хороонд  амьдран суудаг бол Хөдөлмөрийн баатар долоо, Ардын цолтон 11, Гавьяат цолтон 108 бий.  Хийсэн ажил, хэлэх үгтэй, улс орондоо ихийг хийж бүтээсэн олон сайхан ахмадыг эгнээндээ нэгтгэсэн энэ байгууллагынхан орчин үетэйгээ хөл нийлүүлэн хороо, дүүргээс зохион байгуулж буй аливаа ажилд манлайлан оролцдог.   Тухайлбал, Чингэлтэй дүүрэг 2023 оныг “Үйлдвэрлэлийг дэмжих жил” болгон зарласан учраас  Ахмадын хорооныхон ч бүтээлч үйлдвэрлэлийг бүх талаар дэмжин ажиллаж байгаа ажээ. 

Тэд Засгийн газрын халамжаас хөдөлмөрт шилжих зорилтыг хэрэгжүүлэх, ахмадын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих хүрээнд  2022-2025 оныг хүртэл “Нас ахиуг сонсъё-Ёс ахиуг дагая” уриан дор гол бодлогоо чиглүүлэн ажиллаж байгааг удирдлагууд нь онцолж байна. Энэ хүрээнд үндэсний уламжлалт өрхийн үйлдвэрлэл эрхлэгч ахмадууд, соёлын өв тээгч, соёлын бүтээлч үйлдвэрлэл эрхлэгч ахмадуудын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжиж, гадаад дотоодын буцалтгүй тусламж, хөнгөлөлттэй, бага хүүтэй урт хугацаатай  зээл болон төсөл хөтөлбөрт хамруулах ажлыг онцгойлон анхаарч байгаа аж. Ингэснээр Чингэлтэй дүүргийн Засаг дарга  болон  Тамгын газар, Хөдөлмөр, халамж үйлчилгээний хэлтэстэйгээ нягт  хамтран ажилладаг байна. Энэ ажлын үр дүнд сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд 100 гаруй ахмад өрхийн үйлдвэрлэл эрхлэгч, соёлын бүтээлч үйлдвэрлэгч ахмадуудыг хагас тэрбум гаруй төгрөгийн зээл, тусламж, санхүүгийн дэмжлэгт хамруулаад байгаа ажээ.  Ингэснээр “Үйлдвэрлэл эрхлэгч ахмадуудын өрхийн орлого нэмэгдэж, амьдралын чанар сайжрах. 

Улмаар  ахмадуудын нийгмийн оролцоог нэмэгдүүлэх, эрүүл аж төрөх, уламжлалт хөдөлмөр соёлын өвөө залуу үедээ өвлүүлэх зэрэг олон  талын эерэг үр дүн гарна. Үүний төлөө бид зорьж ажилладаг” хэмээн Чингэлтэй дүүргийн Ахмадын хорооны дарга П.Төвсанаа онцолж байна.  

Чингэлтэй дүүргийнхэн   2023 оныг “Үйлдвэрлэлийг дэмжих жил” болгох зорилтыг дэвшүүлэн ажиллаж буй.  Энэ зорилтыг хэрэгжүүлэх ажлыг дүүргийн үйлдвэр эрхлэгч ахмадууд идэвхтэй дэмжин оролцож байгааг олон жишээнээс харж болно. Тухайлбал, Чингэлтэй дүүргийн Засаг дарга Н.Батсүмбэрэлийн санаачилгаар Ахмадын хороо, ЗДТГ,  Хөдөлмөр, халамж үйлчилгээний хэлтэстэй хамтран        “Хамтран ажиллаж-Харилцан суралцъя” сургалт үзэсгэлэнг хоёр удаа зохион байгуулсан бөгөөд ахмадууд идэвх санаачилгатай оролцсон байна.  

Энэ үеэр  дүүргийн Засаг дарга Н.Батсүмбэрэл өрхийн үйлдвэрлэл эрхлэгч, өв тээгч  ахмад Н.Чимэддорж,  МУСГЗ, соёлын өв тээгч, уран хатгамалч З.Цэнгэлсайхан, уламжлалт аргаар арвайн гурил үйлдвэрлэгч С.Түдэвванчиг  нарт тус бүр нэг сая төгрөг,  IV хорооны ахмад,  Угийн бичиг хөтлөх арга зүй сургалтын багш, дүүргийн биет бус соёлын өв тээгч  Ч.Чулуунчимэг, XII хорооны ахмад,  Монгол шагайн харвааны үндэсний дархан мэргэн Г.Чулуунбямба нарт тус бүр таван сая төгрөгийн  санхүүгийн буцалтгүй дэмжлэг үзүүлсэн байна.

Түүнчлэн дүүргийн ИТХ-ын тогтоолын дагуу 2001 оноос хойш жил бүр “Олон улсын Ахмадын өдөр”-ийг тохиолдуулан “Ахмад настанд ээлтэй байгууллага, иргэн” тус бүр гурвыг тусгай болзол, журмын дагуу шалгаруулан урамшуулж иргэд олон нийтэд сурталчлан ажиллаж байгаа ажээ.  

Чингэлтэй дүүргийн ахмад настнуудын дунд жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулдаг АХА тэмцээнийг энэ жил дүүргийн 16 дугаар хорооны Ахмадын зөвлөл, хорооны Засаг даргын Ажлын албанаас амжилттай зохион байгууллаа.

Тэмцээнийг дүүргийн Ахмадын хорооны дарга П.Төвсанаа нээж, тэмцээнд 24 хорооны нийт 70 гаруй ахмад настнууд оролцож, мэдлэг, оюун ухаан, авхаалж самбаагаа сорин өрсөлдлөө.

АХА тэмцээний тэргүүн байрыг 11-р хороо Д.Ганбаатар, дэд байрыг 6-р хороо Э.Ариунаа, гутгаар байрыг 3-р хороо Ц.Буяндэлгэр нар эзэлсэн юм. 

Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргын Тамгын газрын Архивын хэлтэс, Нийслэлийн архивын газартай хамтран дүүргийн харьяа байгууллагуудад шинээр томилогдсон Архив, албан хэрэг хөтлөлт хариуцсан албан хаагчдад мэргэжил, арга зүйн сургалтыг 2023 оны 10 дугаар сарын 17-ний өдөр зохион байгууллаа.

Сургалтад 33 байгууллагын 34 албан хаагч хамрагдаж, Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн тухай хууль, түүнийг даган гарсан дүрэм, журам, Баримт бичгийн стандарт, “E-Doc” системд ирсэн, явсан албан бичгийн хяналт, шийдвэрлэлт тухай ойлголт, Байгууллагын дэргэдэх баримт бичиг нягтлан шалгах комисс, түүний үйл ажиллагаа, Албан хэрэг хөтлөлтийн үйл ажиллагаанд үүссэн баримтаар хадгаламжийн нэгж бүрдүүлэх зэрэг сэдвийн хүрээнд сургалт орлоо.

Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргын орлогч Л.Цэеэрэгзэн, дүүргийн Онцгой байдлын хэлтсийн дарга Б.Батбилэг, Тохижилт нийтийн аж ахуйн хэлтсийн дарга Б.Саруул-Од нар дүүргийн өвөлжилтийн бэлтгэл ажлын явцтай танилцлаа.

Чингэлтэй дүүрэгт тохижилт үйлчилгээний чиглэлээр “Чингэлтэй ТҮК” болон “Найши” трэйд компаниуд хамтран гүйцэтгэдэг юм. “Чингэлтэй ТҮК” компанийн өвөлжилтийн бэлтгэл ажил 100 хувьтай бүрэн хангагдсан. 227.3 тонн давс, 60 тонн бодис, 61 тонн хайрга, дайргын үлдэгдэлтэй. 2023-2024 оны өвөлжилтийн бэлтэл ажлын хүрээнд 1200 тонн давс нөөцлөхөөр төлөвлөсөн байна. Давс бодис цацах камаз 6, автозамын цас шүүрдэгч 2, цас түрэх ковш 2, грейдэр 2, экскаватор 1 нийт 12 техник хэрэгслийн бэлэн байдлыг ханган ажиллаж байна.

“Найши трейд” ХХК Өвөлжилтийн бэлтгэл хангах ажлын явц 100 хувьтай. Зам талбайд шаардлагатай тусгай зориулалтын бодис 100 тонн, давс 20 нөөцөлсөн. Өнгөрсөн 9 дүгээр  сарын байдлаар 160 тонн давс, 31 тонн бодис нөөцөлсөн байна. Хог тээвэр 12, авто машин Зам шүүрдэгч /жижиг/ 1, Давс цацагч машин 2,5 тн 1, Ковш 2 техник хэрэгслийн бэлэн байдлыг тус тус бүрэн ханган ажиллаж байна.

“Соёлын сэргэлт-2023” аяны хүрээнд Соёлын дэд сайд М.Батбаяр, Соёлын сайдын ахлах зөвлөх С.Оюунбилэг, БХУХЗ-ийн захирал Г.Чинболор, НСУГ-ын дарга Э.Цэнд-Аюуш болон албаны төлөөлөл дүүргийн Соёлын төвийн үйл ажиллагаатай танилцлаа.

Уулзалтад Засаг даргын орон тооны Зөвлөх, Төлөөлөгч Ч.Болормаа, Засаг даргын орлогч, Төлөөлөгч Л.Цэеэрэгзэн нар оролцож шинээр баригдах Соёлын ордны явцын талаар санал солилцлоо.

Соёлын дэд сайд М.Баярбаяр Соёлын ордны үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх, 11-р сард зохион байгуулагдах “Соёлын бүтээлч сар” нэгдсэн аяны хүрээнд Бүх нийтийн соёл боловсролын хөтөлбөр, арга хэмжээг хэрэгжүүлэх, Ерөнхий боловсролын сургуулиудтай хамтран ажиллах үүрэг чиглэлийг дүүргийн соёлын төвийн удирдлагуудад өглөө.

“Соёлын сэргэлт-2023” аяны хүрээнд Соёлын бүтээлч сарын нэгдсэн үйл ажиллагаагаар бүх нийтийн соёл боловсролын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх Бүтээлч залуус болон хүүхэд залуучуудад чиглэсэн төсөл хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэн ажиллахаар төлөвлөж буй талаар танилцууллаа.

“Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөний хүрээнд “Ногоон хот-Иргэний оролцоо” уриатай намрын мод тарих аянд Чингэлтэй дүүрэг нэгдлээ.

Өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд 19 дүгээр хороо Дээд салхитын аманд Чингэлтэй дүүргийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал, Засаг даргын Тамгын газар, Засаг даргын дэргэдэх хэлтэс албад, хороод болон нийслэлийн Засаг даргын хэрэгжүүлэгч агентлагууд, Тохижилт Үйлчилгээний хамт олон хамтран намрын мод тарилтад нэгдлээ.

Аянд 570 орчим албан хаагч 2300 гаруй нарс, хайлаас, голт бор суулгаж цэнэг усалгаа хийлээ. Мөн Хайлаастын аманд байрлах  Хоймор хайрханы амралт ОНӨТҮГ-ын талбайд албан хаагчид,  Ерөнхий боловсролын сургууль цэцэрлэгүүдийн төлөөлөл 450 албан хаагч 1600 хайлаас, нарс тарьж цэнэг усалгаа хийлээ.

Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргын Тамгын газрын Хэлтсийн дарга нарын хурал боллоо.

Хуралдааныг дүүргийн Засаг даргын орлогч Л.Цэеэрэгзэн удирдан явуулж, үүрэг чиглэл өглөө.

Удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвлөгөөнөөр өгсөн үүрэг, даалгавруудын хэрэгжилтийг хангаж ажиллах, байгууллага, албан хаагчийн гүйцэтгэлийн төлөвлөгөөний хэрэгжилтийг хангах, албан бичиг, өргөдөл, гомдлын шийдвэрлэлтэд анхаарч ажиллах зэрэг үүрэг даалгаврыг өглөө.

Дүүргийн хүн амын эрүүл мэнд, өвчлөл, эрүүл мэндийн үндсэн үзүүлэлтүүдийг сүүлийн 3-10 жилийн байдлаар харьцуулан судалгаа хийж, иргэдэд үзүүлж буй эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанар, хүртээмж, эмч, эмнэлгийн ажилтнуудын ёс зүй, хариуцлагыг сайжруулахад хэрэгжүүлж болохуйц бодит санал, зөвлөмж, төсөл боловсруулах, санал гаргах чадавх бүхий судлаач сувилагч шалгаруулах “Судлаач-2023” Эрдэм шинжилгээний бага хурлыг 2023 оны 10 дугаар сарын 12-ны өдөр зохион байгууллаа.

Сувилахуйн тусламж үйлчилгээний чиглэлээр дүүргийн Эрүүл мэндийн төв, Хайлааст хүүхдийн салбар, өрхийн эрүүл мэндийн төвөөс нийт 10 судлаач сувилагч нар илтгэл тавьснаас:

1 дүгээр байр-Хүүхдийн өсөлт хөгжилтөд хийсэн судалгаа,
Хайлааст хүүхдийн салбарын Ахлах сувилагч-Д.Цэвээнжав

2 дугаар байр-Хүзүүний мэдрэл дарагдал хам шинжийн үеийн цахилгаан болон
Хөдөлгөөн засал эмчилгээний үр дүнг тооцох нь,

Эрүүл мэндийн төвийн Сэргээн засах уламжлалт эмчилгээний сувилагч, хөдөлгөөн засалч-Т.Пүрэвсүрэн

3 дугаар байр-Өсвөр насны хүүхдийн сэтгэлзүйн байдлыг судалсан нь,
Мэнд-Арвижих ӨЭМТ-ийн сувилагч тус тус шалгарлаа.

\

Иргэдийн аюулгүй, ая тухтай амьдрах орчныг бүрдүүлэх, гэмт хэрэг зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, гэмт хэргийн гаралтыг бууруулах, цэвэр эко, дүүргийг хамтдаа бүтээх зорилгоор 2022 оны аравдугаар сард  “Камерын хяналтын нэгдсэн төв”-ийг байгуулсан билээ. Цаашид бүх хороог камержуулалтад бүрэн холбохоор ажиллаж байна. Нийслэлд төдийгүй улсад сайн жишиг болж буй уг төвийн үйл ажиллагааг хороодод танилцуулж байна.

Дүүргийн 1-24 дүгээр хороодын Засаг даргын ажлын алба, хороодын ажилтнуудын камерын хяналтын нэгдсэн төвийн үйл ажиллагаатай танилцлаа.

Чингэлтэй дүүргийн  I  хорооны 61 цэгт, 148  камерыг суурилуулж ажлыг эхэлж байсан бол үе шаттайгаар II хорооны 58 цэгт, 138 камер,  III хорооны 59 цэгт, 158  камерыг байрлуулж байсан. Камерын төвтэй болсон нэг жилийн хугацаанд дүүргийн 24 хорооны 19-ийг бүрэн камержуулаад байна. Цаашид дүүргийн нутаг дэвсгэрийг бүхэлд нь “Ногоон бүс” болгохоор ажиллаж байна.

Санхүү, нягтлан бодох бүртгэл, банкны тухай хууль болон бусад хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх, төсөвт байгууллагын төлбөр тооцоог хянаж, төрийн сангийн нэгдсэн сүлжээгээр дамжуулан санхүүгийн бүрдэл болсон анхан шатны цаасан суурьт баримтаар гүйлгээ хийж гүйцэтгэх чиг үүргийг хэрэгжүүлж эдүгээ 21 жил болсон. Өөрөөр хэлбэл төсөвт байгууллагуудын төлбөр тооцоог батлагдсан төсөв, санхүүжилт, зарцуулалтын эрхийг үндэслэн Төрийн сангийн үйл ажиллагааны журмын дагуу төлбөрийн хүсэлт болон хяналтын хуудсаар холбогдох баримтын иж бүрдлийг хянан төлбөр тооцоог хийж гүйцэтгэдэг.

Монгол Улсын Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, цахим шилжилтийн бодлого зорилттой уялдуулан төрийн үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэхээр төрийн сангийн цахимжуулалтыг үе шаттай нэвтрүүлж байна.

Төсвийн байгууллагын төлбөр тооцоог бүрэн цахимжуулах, нягтлан бодогчдын ачааллыг бууруулах, бүтээмжийг нэмэгдүүлэх, зайнаас ажиллах боломжийг олгох үүднээс ТӨРИЙН САНГИЙН УДИРДЛАГЫН ЦАХИМ СИСТЕМ буюу ПОРТАЛ СИСТЕМ-ийг нэвтрүүлж төсвийн байгууллагуудын санхүүгийн гүйлгээ болон мэдээллийг цахим хэлбэрт шилжүүлэн төрийн сангийн төлбөр тооцоог цахимжуулах ажил улс орон даяар хийгдсэн. Нийслэлийн 9-н дүүргийн хэмжээнд Чингэлтэй дүүрэгт 2023 оны 03 дугаар сарын 30-ны өдөр Дүүргийн 78 төсөвт байгууллагын I, II дугаар гарын үсэг зурах эрх бүхий 180-аад албан хаагчдад зориулсан сургалт зохион байгуулагдсан.

Төлбөр тооцоо бүрэн цахимжаж портал системд шилжсэнээр төрийн сангийн үйл ажиллагааны хяналтыг сайжруулахаас гадна төсөв, санхүүгийн ажилтнуудыг зайнаас ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлж, цаг хугацаа, зардал хэмнэж, цахим мэдээллийг цаг алдалгүй солилцож, ажлын бүтээмжийг нэмэгдүүлэх ач холбогдолтой юм.

 Монгол Улсын хэмжээнд БҮС, ОРОН НУТАГ, НИЙСЛЭЛД тулгамдаж буй асуудлыг шинэлгээр, инновац ашиглан шийдэх санаачилгыг дэмжих "Mon-X" хөтөлбөр нь 2 дахь жилдээ зохион байгуулагдаж байна.

 Уралдааны хүрээнд хүлээн авсан санаанууд дундаас 4 үе шаттайгаар ИННОВАЦИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ТЭРГҮҮЛЭХ ЧИГЛЭЛИЙН ХҮРЭЭНД 9 төслийг шалгаруулж тус бүр грант буюу нэг удаагийн төслийн санхүүжилт болох 20’000’000₮-ийг олгоно.

Асуудлыг тодорхойлж бодит шийдлийг олоход таны дуу хоолой, үзэл бодол зайлшгүй шаардлагатай.

Бүртгүүлэх холбоос: https://mon-x.mn/login

Дэлгэрэнгүй мэдээлэл авах дугаар: 99007314

Дүүргийн засаг даргын 2023 оны а/265 дугаар Захирамжаар байгуулагдсан ажлын хэсэг хуралдлаа.